Masjid Diraja Sultan Sulaiman kekalkan pengaruh seni bina British
Oleh: ZUNAIDAH ZAINON
|
| MASJID Diraja Sultan Sulaiman yang berusia 74 tahun telah dibina pada 1932.
|
PENJAJAHAN British selama 160 tahun di Tanah Melayu telah memberi pengaruh yang cukup besar ke atas gaya seni bina tempatan terutamanya kawasan penempatan pihak British.
Dari segi estetik, seni bina kolonial British di Malaysia secara dasarnya berbentuk hibrid yang boleh dikategorikan kepada pengaruh Moor, Tudor, Neoklasik dan Neo-ghotic.
Kebanyakan arkitek dan jurutera kelahiran British yang pernah berkhidmat di India dan beberapa negara jajahan British telah mengilhamkan gaya seni bina Moghul. Ia kemudiannya dikembangkan kepada beberapa binaan bangunan pentadbiran kerajaan termasuklah stesen kereta api di Semenanjung Malaysia.
Pengaruh seni bina Moor dapat dilihat pada Bangunan Sultan Abdul Samad yang didirikan pada 1897, Stesen Keretapi (1911) dan Ibu Pejabat Pengurusan Keretapi (1917). Secara kebetulan, terdapat beberapa arkitek dan jurutera yang terlibat dalam pembinaan masjid di Malaysia. Ini menjadikan gaya seni bina masjid berbeza dengan bentuk vernakular.
Gaya vernakular mempunyai ciri-ciri rumah Melayu tradisional yang dipengaruhi oleh faktor seperti keadaan iklim, penggunaan material, kerja tangan dan latar belakang etnik. Contoh masjid vernakular dengan pengaruh tradisional ialah Masjid Kampung Laut, Kelantan yang dibina pada 1730, Masjid Langgar, Kelantan (1871) Masjid Paloh, Perak (1912).
Antara masjid yang menerima sentuhan arkitek British ialah Masjid Diraja Sultan Sulaiman yang terletak di Klang, Selangor. Arkitek yang bertanggungjawab ialah L.Keste Ven. Masjid ini yang didirikan pada 1932 masih mengekalkan keasliannya hingga ke hari ini.
Menurut cucu kepada Sultan Alauddin Sulaiman Shah yang juga Tengku Syahbandar Selangor, Tengku Ahmad Tajudin Tengku Abdul Aziz Shah al-Haj, keistimewaan masjid ini terletak pada pengaruh seni bina British yang sudah tidak ada lagi pada binaan masjid moden hari ini.
“Sekali pandang, ia tidak ubah seperti sebuah gereja kerana binaan menara masjid yang unik. Ini kerana, ia menerima pengaruh daripada jajahan British pada waktu tersebut,” katanya ketika ditemui Utusan Malaysia di kuarters Istana Alam Shah baru-baru ini.
Beliau yang mesra dengan panggilan Pak Ungku menceritakan, tujuan utama Sultan Sulaiman mendirikan masjid tersebut ialah untuk memudahkannya bersembahyang jemaah dengan rakyat terutama pada hari Jumaat.
“Dengan itu, almarhum membina masjid tersebut yang boleh memuatkan hingga 3,000 jemaah. Kadang-kala Sultan Sulaiman akan berkhutbah pada hari Jumaat,” tambah beliau.
Antara pengaruh gaya seni bina Barat yang dapat dilihat pada masjid ini ialah ukiran di mimbar yang nampak seolah-olah seperti salib sekiranya diperhatikan dengan teliti. Bagaimanapun, ukiran tersebut tidak boleh dibuang kerana ia akan merosakkan keasliannya.
Sebaliknya, pihak pengurusan masjid mengambil keputusan menutup ukiran tersebut dengan ayat Kursi. Unsur-unsur lama yang masih dikekalkan ialah cermin berwarna-warni yang boleh dilihat di bahagian atas kubah masjid.
“Memang ada cadangan untuk menjadikan masjid ini sebagai warisan negara. Atas sebab itu, Sultan Selangor amat peka dan tidak mahu sebarang pengubahsuaian dilakukan pada masjid kerana hendak mengekalkan keaslian pembinaannya pada 1932. Apa yang dilakukan hanyalah baik pulih seperti
cat baru supaya masjid kelihatan lebih menarik. Hingga kini, satu-satunya pengubahsuaian yang dilakukan ialah tempat wuduk yang dahulunya merupakan sebuah kolam besar. Selain itu, pada 1982, beberapa penambahan di kawasan masjid dilakukan bersesuaian dengan peningkatan jemaah,” ujar Pak Ungku.
Walaupun, sudah berusia 74 tahun, bangunan masjid ini masih kukuh dan teguh. Misalnya, pintu besi yang terdapat di sekitar masjid tidak pernah ditukar melainkan ditukar dengan cat baru. Begitu juga dengan mimbar yang diperbuat daripada kayu cengal dan chandeliar masih bertahan sehingga ke hari ini. Batu-bata dan marmar yang diimport dari negara-negara Islam seperti Turki menjadikan suasana pengudaraan dalam masjid nyaman dan menenangkan.
“Sebelum Masjid Sultan Abdul Aziz di Shah Alam dibina pada 1989, masjid ini berfungsi sebagai masjid negeri yang menjalankan pelbagai aktiviti seperti sambutan hari kebesaran Islam, Israk Mikraj, Maulidur Rasul, ceramah agama dan sebagainya. Tetapi, selepas itu, kebanyakan aktiviti tertumpu kepada masjid tersebut yang lebih luas dan selesa. Masjid ini sebenarnya pernah memberikan sumbangan besar kepada penduduk Kampung Jawa terutama kepada para pelajar Kolej Islam Sultan Alam Shah,” ujar beliau lagi.
Sebagai masjid yang terletak berdekatan dengan Makam Diraja, Pak Ungku tidak menolak berlakunya beberapa perkara mistik berdasarkan kepada cerita pengawal yang menjaga masjid pada waktu malam.
“Bagaimanapun, saya tidak berhadapan dengan gangguan-gangguan mistik sedemikian. Pernah pengawal bercerita kepada saya, pada waktu malam ada makhluk yang mengejutkannya ketika sedang nyenyak tidur. Malah musafir yang bermalam di masjid juga turut diganggu. Tetapi, ia terpulang kepada niat individu terbabit. Kalau niatnya baik, insya-Allah, mereka tidak akan diganggu,” katanya.
sambungan berita oleh aku
~actually berita nie waktu kte awal f5..if i'm not mistaken laaa..
pak ungku ni nazir dulu..06/07.muslimin KISAS mst igt nye..dy naek keta mst parking kat anjung dpan tu..alaa tmpat ade TV tu..kete dy BMW series ape tah warna silver ..dy ske pakai spec itam..rmbut inai..skg Ahli Jawatankuasa Masjid dah tukar..Ustaz Abdullah Hassan dah jadi timbalan nazir dah pon ..actually kan ..aku pnah kne gnggu gak..mnde tu maen pintu kat atas tu...kan ade tgga nak naek kat kubah tu..ade satu pintu tu kan..pretend laa mcm korg tahu..hahaha..klw nak thu gak nnt g KISAS g laa naek..actually..aku ngn mamu dah kunci dah pon pintu tu..tapi..tbukak gak...da ltak pad lock TRI CIRCLE yg beso tu dah...dah kunci astu turun laa kat tmpat ade TV tu kan..astu..dgr pintu tu lagi..gedung gedang gedung gedang...huh..aku da cuak gle r..meremang bulu roma aku..astu mamu ckp dgn nada slow motion...
"fikri,biaq p laa kat dy..ni tmpat dy..dy dok sini lagi lama,biaq laa kat dy..wat x taw sudah.."
..aku still cuak gak..ye r sape x cuak en..asty aku trus gtw mamu..nak balik jap..mamu kte pg r..satgi dy ikut hg..astu dy gelak..lawak doe dy gelak..ilang laa sket rase takut aku..ye r pepagi dalam kul 1..sape x takut kan..astu aku pon pg laa amek buku rujukan BIO ngn BiO-SCORE ..bajet nak stdy gle2 r...tp..xleh gak doe..haha..aku slalu gak merayau kat makam diraja tu..
ade satu hari tu..haa hari SABTU..aku bawak KU KISAS 06/07..Wan Ahmad Hafizi Wan Ahmad Junaidi pg tgok makam diraja tu..dy excited nak gle r..ktorg jalan2 tgok design nisan..sume kire rare r..hahaha..xleh lupe r fizi..tbe2 ade la 3 lelaki indon dtg..naek Jeep doe...dorg cakap jawa among them..astu fizi wat muke pelik dan dgn nada ketakutan dy gtw aku..
"wei,fikri aku takut r doe..dorg ni nak puje2 ke ape ke..jom kte balik r"
hahahaha lawak gle..fizi ko jgn tanak ngaku ek.. aritu da la siang..nak puja amendenye fizi oiiii...astu one of them dy tye fizi (coz he's nearer ngn dorg ber3)..
"mne makamnya Sultan.."
astu fizi diam...hahahaha..lawak gle time nie..fizi versi cuak.. astu fizi cuit aku..jap2 nak gelak..hahahahahahahaha...aku pon cakap laa
"sume kat dalam nie sume sultan (dalam mcm astaka tu)..atas tanah tu kerabat diraja..permaisuri dalam bangunan sane (astaka gak r blah kiri)..."
hahahaha..lawak gile fizi..hmm pastu dy tye.. makam Sultan ape tah..ade kaitan ngn Jawa..aku x tawlaaa hahahah..heheh my SEJARAH is terrible doe....adelaa gelaran dy..
pastu dorg smbng same dorg..astu aku tye la kat dorg..
"ape tujuan encik ber3 ni datang sini??"
naseb aku cakap baku..hahah..cakap Penang mampos nak paham..astu dorg cakap nak cari makam sultan tu sbnrnye sbb ade family relation n nak cari adik beradik sume..astu aku malas pikir dah..astu aku tye nama sultan tu sape..dy ckap laa
Sultan Alaeddin wit a gelarn..ntah ape tah
.. astu aku pon slamber laa g bce sume batu nisan cari..then jumpe laaa..makam palin lame n yg blakang skli..nme dy btul2 nye is
Almarhum Sultan Sir Alaeddin Sulaiman Shah ibni Almarhum Raja Muda Musa..dy nie dapat gelaran ape tah..ade tulis kat batu nisan tu..3 org Jawa tu adela ckap pasal gelaran tu..full nme dy aku amek kat wikipedia nie..huhuhu..smgt gile..hahahah..xpe..fizi nye psl kan..astu dorg kte..ade jumpe gak satu makam kat atas bukit..n invite ktorg pergi ngn dorg utk soh bce JAWi..coz dorg x thu bace JAWi..janji pas Zohor..ok set...fizi sronok gle r..abes dy cite kat sume owg esp
Wafiy Ariffin r mase blik Dewan Makan for Dinner dat day...
esoknye..tggu laa aku kat sne..Ahad..xde keje sgt..fizi x jadi pg..biase laa bz..fizi always bz..hahaha..then dorg x datang gak pas Zohor..aku pon blah laa...sblum balik tu aku g tye mamu..ade x dorg dtg..naek Jeep putih..mamu cakap xde..aku pon balik laaa..nnt aku cite agi ye...da lewat nie..
wassalam~
